Kolekcje
Zapraszamy do odkrycia bogactwa naszych zbiorów muzealnych! Nasze kolekcje to prawdziwy skarbiec historii i sztuki, obejmujący różnorodne dziedziny i epoki. Wśród nich znajdziecie:
Odwiedź nasze Muzeum, aby zanurzyć się w fascynujących kolekcjach i historiach, o których opowiadają.
- Zbiory Kultury Tradycyjnej: Fascynujący przegląd codziennego życia i obyczajów naszych przodków.
- Judaika: Cenne przedmioty i artefakty związane z dziedzictwem żydowskim.
- Zbiory Kultury Protestanckiej: Unikalne eksponaty ilustrujące życie i wiarę protestanckich wspólnot.
- Stare Druki: Bezcenne książki i dokumenty, które przetrwały wieki.
- Dzieje Leszna: Historia naszego miasta w pigułce, opowiedziana przez różnorodne przedmioty.
- Portrety Trumienne: Unikalna kolekcja obrazów, które były tradycyjnie umieszczane na trumnach.
- Malarstwo Polskie: Wyjątkowe dzieła polskich artystów, od klasycznych mistrzów po współczesne talenty.
- Rzemiosło: Przykłady mistrzowskiego wykonania przedmiotów użytkowych i ozdobnych.
Odwiedź nasze Muzeum, aby zanurzyć się w fascynujących kolekcjach i historiach, o których opowiadają.
Dzieje Leszna i regionu do końca XVIII wieku
Archeologia
Zbiory archeologiczne, liczące około 300 obiektów, są reprezentowane przez wszystkie epoki archeologiczne.
Z młodszego okresu epoki kamienia (neolit 4500 – 1650 p.n.e.) pochodzą kamienne toporki i siekierki. Epokę brązu (1650 – 550 p.n.e.) reprezentuje głównie ceramika użytkowa i obrzędowa oraz ozdoby, zapinki wykonane z brązu, służące do spinania elementów ubioru i narzędzia. Stosunkowe nieliczne są zbiory z okresu lateńskiego (400 p.n.e. – 0) i rzymskiego (0 – 500 n.e.). Z wczesnego średniowiecza (500 – 1250 n.e.) pochodzą dwa bardzo cenne obiekty: miecz bojowy z XIII wieku i skarb srebrnych monet z XI wieku wybitych m. in. w ówczesnej Francji, Anglii i na Węgrzech. Miecz wyłowiono z Jeziora Łoniewskiego w okresie międzywojennym. Stanowił on prawdopodobnie własność Przemysła II, księcia wielkopolskiego, późniejszego króla Polski. Jednym z ciekawszych eksponatów są rogi tura, które w sposób symboliczny nawiązują do legendy o rycerzu Wieniawie i początkach Leszna.
Archiwalia
W zasobie archiwaliów znajdują się dokumenty odnoszące się do dziejów Leszna. Są to akta miejskie, w skład których wchodzą: potwierdzenia przywilejów, poświadczenia obywatelstwa, cechowe statuty, rekomendacje rzemieślnicze, protokólarze i dyplomy mistrzowskie. Pośród akt miejskich na uwagę zasługują potwierdzenia przywilejów miejskich dla miast Leszna i Wschowy. W pierwszym król Jan III Sobieski potwierdza w 1676 roku wszystkie dotychczasowe przywileje nadane miastu Lesznu. Drugi przywilej potwierdził ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski w 1792 roku.
Rekomendacje cechowe pochodzą z XVII i XVIII wieku i dotyczą cechów rzemieślniczych działających w wielu miastach Wielkopolski. Najstarsza rekomendacja wystawiona została w 1667 roku dla członka cechu rzeźnickiego miasta Śmigla.
Militaria
W skład zbioru militariów wchodzą: broń biała i palna. W obrębie broni białej występuje broń sieczna i drzewcowa. Na uwagę zasługuje karabela polska z XVII wieku. Broń drzewcową w zespole stanowią partyzany z XVII wieku oraz halabardy i widły wojenne z XVIII wieku. Broń palna to pistolety oraz strzelby z XVIII wieku.
Numizmatyka i medalierstwo
Zbiory numizmatyczne gromadzone są od początków istnienia Muzeum. Trzon kolekcji stanowią monety przekazane jeszcze na przełomie lat 40. i 50. XX w. przez władze miejskie, oraz osoby prywatne. W zbiorze numizmatów można wyróżnić dość spójny przegląd mennictwa niektórych władców polskich, oraz państw Rzeszy Niemieckiej. Najstarsze numizmaty w kolekcji stanowią monety polskie, wśród których znajdują się półgrosze, oraz denary z czasów jagiellońskich. Okres panowania Zygmunta III Wazy reprezentują półtoraki, trojaki, dukaty, szóstaki i szelągi, natomiast dwugroszówki, szóstaki, orty litewski i boratynki pochodzą z epoki Jana Kazimierza. Dalszą część zbiorów stanowią pojedyncze przykłady numizmatów, aż do panowania ostatniego króla Polski – Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wśród zgromadzonych banknotów jednym z ciekawszych jest banknot wydany podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku o nominale 4 złote – pierwszy papierowy pieniądz na ówczesnych ziemiach polskich. Z kolei wyjątkowym przykładem sztuki medalierskiej XVIII wieku jest medal koronacyjny króla Polski Stanisława Leszczyńskiego z 1704 roku uzupełniający interesujące zbiory ikonograficzne.
Zbiory archeologiczne, liczące około 300 obiektów, są reprezentowane przez wszystkie epoki archeologiczne.
Z młodszego okresu epoki kamienia (neolit 4500 – 1650 p.n.e.) pochodzą kamienne toporki i siekierki. Epokę brązu (1650 – 550 p.n.e.) reprezentuje głównie ceramika użytkowa i obrzędowa oraz ozdoby, zapinki wykonane z brązu, służące do spinania elementów ubioru i narzędzia. Stosunkowe nieliczne są zbiory z okresu lateńskiego (400 p.n.e. – 0) i rzymskiego (0 – 500 n.e.). Z wczesnego średniowiecza (500 – 1250 n.e.) pochodzą dwa bardzo cenne obiekty: miecz bojowy z XIII wieku i skarb srebrnych monet z XI wieku wybitych m. in. w ówczesnej Francji, Anglii i na Węgrzech. Miecz wyłowiono z Jeziora Łoniewskiego w okresie międzywojennym. Stanowił on prawdopodobnie własność Przemysła II, księcia wielkopolskiego, późniejszego króla Polski. Jednym z ciekawszych eksponatów są rogi tura, które w sposób symboliczny nawiązują do legendy o rycerzu Wieniawie i początkach Leszna.
Archiwalia
W zasobie archiwaliów znajdują się dokumenty odnoszące się do dziejów Leszna. Są to akta miejskie, w skład których wchodzą: potwierdzenia przywilejów, poświadczenia obywatelstwa, cechowe statuty, rekomendacje rzemieślnicze, protokólarze i dyplomy mistrzowskie. Pośród akt miejskich na uwagę zasługują potwierdzenia przywilejów miejskich dla miast Leszna i Wschowy. W pierwszym król Jan III Sobieski potwierdza w 1676 roku wszystkie dotychczasowe przywileje nadane miastu Lesznu. Drugi przywilej potwierdził ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski w 1792 roku.
Rekomendacje cechowe pochodzą z XVII i XVIII wieku i dotyczą cechów rzemieślniczych działających w wielu miastach Wielkopolski. Najstarsza rekomendacja wystawiona została w 1667 roku dla członka cechu rzeźnickiego miasta Śmigla.
Militaria
W skład zbioru militariów wchodzą: broń biała i palna. W obrębie broni białej występuje broń sieczna i drzewcowa. Na uwagę zasługuje karabela polska z XVII wieku. Broń drzewcową w zespole stanowią partyzany z XVII wieku oraz halabardy i widły wojenne z XVIII wieku. Broń palna to pistolety oraz strzelby z XVIII wieku.
Numizmatyka i medalierstwo
Zbiory numizmatyczne gromadzone są od początków istnienia Muzeum. Trzon kolekcji stanowią monety przekazane jeszcze na przełomie lat 40. i 50. XX w. przez władze miejskie, oraz osoby prywatne. W zbiorze numizmatów można wyróżnić dość spójny przegląd mennictwa niektórych władców polskich, oraz państw Rzeszy Niemieckiej. Najstarsze numizmaty w kolekcji stanowią monety polskie, wśród których znajdują się półgrosze, oraz denary z czasów jagiellońskich. Okres panowania Zygmunta III Wazy reprezentują półtoraki, trojaki, dukaty, szóstaki i szelągi, natomiast dwugroszówki, szóstaki, orty litewski i boratynki pochodzą z epoki Jana Kazimierza. Dalszą część zbiorów stanowią pojedyncze przykłady numizmatów, aż do panowania ostatniego króla Polski – Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wśród zgromadzonych banknotów jednym z ciekawszych jest banknot wydany podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku o nominale 4 złote – pierwszy papierowy pieniądz na ówczesnych ziemiach polskich. Z kolei wyjątkowym przykładem sztuki medalierskiej XVIII wieku jest medal koronacyjny króla Polski Stanisława Leszczyńskiego z 1704 roku uzupełniający interesujące zbiory ikonograficzne.
Dzieje Leszna i regionu XIX – XX wiek
Najbardziej zróżnicowany zbiór obejmuje okres od początku XIX wieku po czasy PRL-u, znaczny udział mają w nim dokumenty oraz rozmaite obiekty obrazujące życie społeczne, gospodarcze i kulturalne.
Wśród nich na uwagę zasługują eksponaty wiążące się z działalnością organizacji i stowarzyszeń, które w czasie zaborów i okresu międzywojennego funkcjonowały w Lesznie i okolicznych miejscowościach. Są to m.in. mundur członka Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i eksponaty bractw kurkowych, okazy broni, tarcze strzeleckie i odznaczenia. Wśród archiwaliów cenne są protokolarze, akty nadania obywatelstwa miejskiego i akta stowarzyszeń. Znamienny jest zbiór dotyczący stacjonujących w Lesznie od początku lat 20. XX wieku dwóch pułków: 55 pułku piechoty i 17 pułku ułanów, są to m.in. zdjęcia, militaria (szable, hełmy, lance ułańskie), jak również mundury tych formacji.
II wojnę światową reprezentują pocztówki z widokami Leszna i okolicy, zdjęcia, dokumenty, polskie mundury i nieliczne militaria (bagnety i „szaszka” Armii Czerwonej). Z okresu PRL wymienić należy odznaczenia, nieliczne pocztówki i druki ulotne oraz eksponaty związane z Centralnymi Dożynkami w Lesznie z 1977 roku.
Do ciekawych zbiorów należy zespół monet XIX- i XX-wiecznych, w tym monety pruskie i pieniądze zastępcze będące w obiegu na terenie miasta Leszna w okresie I i II wojny światowej oraz PRL, a także medale okolicznościowe, wydane dla upamiętnienia wydarzeń związanych z historią Leszna.
Wśród nich na uwagę zasługują eksponaty wiążące się z działalnością organizacji i stowarzyszeń, które w czasie zaborów i okresu międzywojennego funkcjonowały w Lesznie i okolicznych miejscowościach. Są to m.in. mundur członka Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i eksponaty bractw kurkowych, okazy broni, tarcze strzeleckie i odznaczenia. Wśród archiwaliów cenne są protokolarze, akty nadania obywatelstwa miejskiego i akta stowarzyszeń. Znamienny jest zbiór dotyczący stacjonujących w Lesznie od początku lat 20. XX wieku dwóch pułków: 55 pułku piechoty i 17 pułku ułanów, są to m.in. zdjęcia, militaria (szable, hełmy, lance ułańskie), jak również mundury tych formacji.
II wojnę światową reprezentują pocztówki z widokami Leszna i okolicy, zdjęcia, dokumenty, polskie mundury i nieliczne militaria (bagnety i „szaszka” Armii Czerwonej). Z okresu PRL wymienić należy odznaczenia, nieliczne pocztówki i druki ulotne oraz eksponaty związane z Centralnymi Dożynkami w Lesznie z 1977 roku.
Do ciekawych zbiorów należy zespół monet XIX- i XX-wiecznych, w tym monety pruskie i pieniądze zastępcze będące w obiegu na terenie miasta Leszna w okresie I i II wojny światowej oraz PRL, a także medale okolicznościowe, wydane dla upamiętnienia wydarzeń związanych z historią Leszna.
Zbiory kultury tradycyjnej
Na nasze zbiory kultury tradycyjnej składają się przedmioty i artefakty, które dokumentują kulturę i życie społeczności z południowo-zachodniej Wielkopolski, w tym subregiony Biskupizny, Chazów/ Hazów i Bukówca Górnego. Gromadzimy obiekty o charakterze etnograficznym, aby zrozumieć ludzkie doświadczenia i wyobrażenia.
Strój ludowy
Kolekcja zawiera stroje ludowe z południowo-zachodniej Wielkopolski i nie tylko. Istotną częścią zbioru są tiulowe czepce różnego typu, w tym biskupiańskie kopki z okapem i klapice, czepce chazackie, krymy kościańskie, czepki włoszakowickie, kąkolewskie, krotoszyńskie i inne. Towarzyszą im tiulowe wiązadła, jadwabne wstęgi w kwiaty, kryzy. Ukazują one piękno wielkopolskiego haftu. Inne ciekawe elementy stroju to, m.in.: chusty, spódniki, fartuchy, jaczki, westki i wołoszki.
Sztuka ludowa
Najbardziej reprezentatywnym działem sztuki ludowej jest rzeźba. Najstarsze dzieła w kolekcji pochodzą z XIX wieku. Oprócz anonimowych figur kultowych posiadamy dzieła Franciszka Nowaka z Raszew, autora wielu przydrożnych krzyży i kapliczek. W I poł. XX wieku działał w okolicach Leszna i Gostynia Andrzej Majchrzak, a w okolicach Przemętu Ludwik Kwaczyński. Kolekcja obejmuje też obrazy religijne, w tym malowane na szkle. Duży zbiór tworzy twórczość ludowa 2. poł. XX wieku.
Ceramika
Kolekcja ceramiki obejmuje naczynia gliniane, kamionkowe, fajansowe i porcelanowe od XVII do XX wieku. Są to zarówno wytwory powstające w rodzimych warsztatach garncarskich, jak i produkcja manufakturowa i fabryczna, m. in. z Bochni, Bolesławca, Włocławka, Koła, Chodzieży. Ozdobą kolekcji są przykłady ceramiki pokuckiej i marokańskiej.
Gospodarstwo wiejskie
Dawne wiejskie domostwa wypełnione były drewnianymi meblami i sprzętami, wśród których wyróżniały się malowane skrzynie wianne znajdujące się w naszej kolekcji. Posiadamy również narzędzia służące do codziennych prac, m.in. związane z wyrobem tkanin, higieną, domowym przetwórstwem i przygotowywaniem posiłków. Ponadto niewielki zbiór narzędzi rolniczych.
Rzemiosło wiejskie
Kolekcja zawiera narzędzia i wyposażenie dawnych wiejskich warsztatów. Przedmioty przybliżają sposób pracy kowala, stolarza, bednarza, kołodzieja i szewca. Ciekawy zbiór tworzą narzędzia kopczarek wykonujących tiulowe czepce.
Strój ludowy
Kolekcja zawiera stroje ludowe z południowo-zachodniej Wielkopolski i nie tylko. Istotną częścią zbioru są tiulowe czepce różnego typu, w tym biskupiańskie kopki z okapem i klapice, czepce chazackie, krymy kościańskie, czepki włoszakowickie, kąkolewskie, krotoszyńskie i inne. Towarzyszą im tiulowe wiązadła, jadwabne wstęgi w kwiaty, kryzy. Ukazują one piękno wielkopolskiego haftu. Inne ciekawe elementy stroju to, m.in.: chusty, spódniki, fartuchy, jaczki, westki i wołoszki.
Sztuka ludowa
Najbardziej reprezentatywnym działem sztuki ludowej jest rzeźba. Najstarsze dzieła w kolekcji pochodzą z XIX wieku. Oprócz anonimowych figur kultowych posiadamy dzieła Franciszka Nowaka z Raszew, autora wielu przydrożnych krzyży i kapliczek. W I poł. XX wieku działał w okolicach Leszna i Gostynia Andrzej Majchrzak, a w okolicach Przemętu Ludwik Kwaczyński. Kolekcja obejmuje też obrazy religijne, w tym malowane na szkle. Duży zbiór tworzy twórczość ludowa 2. poł. XX wieku.
Ceramika
Kolekcja ceramiki obejmuje naczynia gliniane, kamionkowe, fajansowe i porcelanowe od XVII do XX wieku. Są to zarówno wytwory powstające w rodzimych warsztatach garncarskich, jak i produkcja manufakturowa i fabryczna, m. in. z Bochni, Bolesławca, Włocławka, Koła, Chodzieży. Ozdobą kolekcji są przykłady ceramiki pokuckiej i marokańskiej.
Gospodarstwo wiejskie
Dawne wiejskie domostwa wypełnione były drewnianymi meblami i sprzętami, wśród których wyróżniały się malowane skrzynie wianne znajdujące się w naszej kolekcji. Posiadamy również narzędzia służące do codziennych prac, m.in. związane z wyrobem tkanin, higieną, domowym przetwórstwem i przygotowywaniem posiłków. Ponadto niewielki zbiór narzędzi rolniczych.
Rzemiosło wiejskie
Kolekcja zawiera narzędzia i wyposażenie dawnych wiejskich warsztatów. Przedmioty przybliżają sposób pracy kowala, stolarza, bednarza, kołodzieja i szewca. Ciekawy zbiór tworzą narzędzia kopczarek wykonujących tiulowe czepce.
Malarstwo
Malarstwo polskie
Kolekcja malarstwa polskiego o tematyce wiejskiej swoim początkiem sięga lat 50. XX wieku. Dziś liczy około 800 obrazów, wśród których znajdują się również dzieła podkreślające bogactwo kulturowe Wielkopolski. W kolekcji dominują prace związane z artystycznym środowiskiem monachijskim, do którego należało w XIX wieku wielu polskich malarzy, w tym tak znakomici artyści jak Józef Chełmoński, Julian Fałat, Juliusz Kossak, Wacław Szymanowski i Leon Wyczółkowski. Ich dzieła znajdują się w zbiorach Muzeum. Inne nazwiska w kolekcji to m.in.: Kazimierz Alchimowicz, Teodor Axentowicz, Władysław Jarocki, Aleksander Kotsis, Antoni Kozakiewicz, Stanisław Łasiński, Jacek Malczewski, Józef Rapacki, Kazimierz Sichulski, Włodzimierz Tetmajer, Henryk Weyssenhoff czy Stanisław Wyspiański. Pokaźną grupę w kolekcji tworzą obrazy z lat II Rzeczypospolitej, będące dziełami artystów wyrosłych w atmosferze przemian stylistycznych tego okresu. W skład zbioru wchodzą prace takich artystów jak: Jan Cybis, Eugeniusz Eibisch, Erwin Elster, Alfred Lenica, Ewa Łunkiewicz-Rogoyska, Rafał Malczewski, Fryderyk Pautsch, Władysław Skoczylas, Zofia Stryjeńska, Eustachy Wasilkowski czy Wojciech Weiss, a także zbiór prac leszczyńskich artystów z okresu 20-lecia międzywojennego: m.in. prace Wilhelma Ballarina, Romualda Bogaczyka czy Karola Hebenstreita.
Portrety królów kurkowych
Przejawem świetności mieszczan żyjących w XVIII i XIX wieku w Lesznie jest kolekcja wizerunków królów kurkowych licząca 83 obiekty. Jest unikalnym i jedynym w swoim rodzaju, zachowanym w Wielkopolsce, tak dużym zbiorem portretów mieszczańskich. Chronologicznie mieści się w latach 1715–1936. Ich wykonawcami byli malarze z lokalnych warsztatów malarskich: Johann Christian Pauli, Casper Gottfried Bencke, Gottlieb Rontz, Gottfried Arndt, Ferdynand Gregor, Wilhelm Ballarin a także artyści spoza Leszna: Georg Raschke, Jan Simon, Mieczysław Kościelniak. Cały zespół posiada dużą wartość ikonograficzną i dokumentacyjną, dotyczącą np. historii stroju czy obyczaju bractw kurkowych, jest wreszcie cennym źródłem wiedzy o ówczesnym leszczyńskim mieszczaństwie.
Portrety trumienne
Do najcenniejszych zbiorów muzeum należy zespół portretów trumiennych, który zamyka się chronologicznie w latach 1715–1755, tworzą go w większości konterfekty pochodzące z dawnego kościoła braci czeskich pw. św. Jana w Lesznie. Przedstawiają one wizerunki mężczyzn i kobiet z miejscowych rodów szlacheckich: Bronikowskich, Dziembowskich, Karczewskich, Mielęckich, Potworowskich, Złotnickich i Żychlińskich. Mimo tradycjonalizmu warsztatowego jest to zespół o szczególnych walorach malarskich. Portrety te namalowane zostały przez lokalnych malarzy cechowych, na blachach wykonanych w warsztatach konwisarskich Leszna i innych ośrodków rzemieślniczych pogranicza wielkopolsko-śląskiego. Portrety z naszej kolekcji zachowały się wraz z tablicami inskrypcyjnymi i herbowymi, co stanowi walor historyczny zbioru.
Portrety XVII–XIX wieku
Zbiór portretów liczy blisko 200 prac pochodzących z XVII-XIX wieku. Wchodzące w jego skład dzieła powstały przeważnie w lokalnych warsztatach malarskich, ale również wyszły spod pędzli artystów obcych. W kolekcji wyróżnić należy: portrety dworskie, szlacheckie, mieszczańskie i ziemiańskie. Wśród portretów dworskich uwagę zwraca najstarszy w zbiorach portret Fryderyka V, tzw. króla zimowego z I połowy XVII wieku. Ważną rolę w zbiorach pełnią portrety króla Stanisława Leszczyńskiego, m.in. wg Daniela Kleina oraz portrety jego żony Katarzyny z Opalińskich Leszczyńskiej i córki Marii, żony króla Francji Ludwika XV. Szczególnym przykładem sztuki portretowej jest dziecko. Cztery reprezentacyjne wizerunki synów księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego z II ćwierci XVIII wieku tworzą rzadko spotykany, jednolity zespół portretów dziecięcych.
Kolekcja malarstwa polskiego o tematyce wiejskiej swoim początkiem sięga lat 50. XX wieku. Dziś liczy około 800 obrazów, wśród których znajdują się również dzieła podkreślające bogactwo kulturowe Wielkopolski. W kolekcji dominują prace związane z artystycznym środowiskiem monachijskim, do którego należało w XIX wieku wielu polskich malarzy, w tym tak znakomici artyści jak Józef Chełmoński, Julian Fałat, Juliusz Kossak, Wacław Szymanowski i Leon Wyczółkowski. Ich dzieła znajdują się w zbiorach Muzeum. Inne nazwiska w kolekcji to m.in.: Kazimierz Alchimowicz, Teodor Axentowicz, Władysław Jarocki, Aleksander Kotsis, Antoni Kozakiewicz, Stanisław Łasiński, Jacek Malczewski, Józef Rapacki, Kazimierz Sichulski, Włodzimierz Tetmajer, Henryk Weyssenhoff czy Stanisław Wyspiański. Pokaźną grupę w kolekcji tworzą obrazy z lat II Rzeczypospolitej, będące dziełami artystów wyrosłych w atmosferze przemian stylistycznych tego okresu. W skład zbioru wchodzą prace takich artystów jak: Jan Cybis, Eugeniusz Eibisch, Erwin Elster, Alfred Lenica, Ewa Łunkiewicz-Rogoyska, Rafał Malczewski, Fryderyk Pautsch, Władysław Skoczylas, Zofia Stryjeńska, Eustachy Wasilkowski czy Wojciech Weiss, a także zbiór prac leszczyńskich artystów z okresu 20-lecia międzywojennego: m.in. prace Wilhelma Ballarina, Romualda Bogaczyka czy Karola Hebenstreita.
Portrety królów kurkowych
Przejawem świetności mieszczan żyjących w XVIII i XIX wieku w Lesznie jest kolekcja wizerunków królów kurkowych licząca 83 obiekty. Jest unikalnym i jedynym w swoim rodzaju, zachowanym w Wielkopolsce, tak dużym zbiorem portretów mieszczańskich. Chronologicznie mieści się w latach 1715–1936. Ich wykonawcami byli malarze z lokalnych warsztatów malarskich: Johann Christian Pauli, Casper Gottfried Bencke, Gottlieb Rontz, Gottfried Arndt, Ferdynand Gregor, Wilhelm Ballarin a także artyści spoza Leszna: Georg Raschke, Jan Simon, Mieczysław Kościelniak. Cały zespół posiada dużą wartość ikonograficzną i dokumentacyjną, dotyczącą np. historii stroju czy obyczaju bractw kurkowych, jest wreszcie cennym źródłem wiedzy o ówczesnym leszczyńskim mieszczaństwie.
Portrety trumienne
Do najcenniejszych zbiorów muzeum należy zespół portretów trumiennych, który zamyka się chronologicznie w latach 1715–1755, tworzą go w większości konterfekty pochodzące z dawnego kościoła braci czeskich pw. św. Jana w Lesznie. Przedstawiają one wizerunki mężczyzn i kobiet z miejscowych rodów szlacheckich: Bronikowskich, Dziembowskich, Karczewskich, Mielęckich, Potworowskich, Złotnickich i Żychlińskich. Mimo tradycjonalizmu warsztatowego jest to zespół o szczególnych walorach malarskich. Portrety te namalowane zostały przez lokalnych malarzy cechowych, na blachach wykonanych w warsztatach konwisarskich Leszna i innych ośrodków rzemieślniczych pogranicza wielkopolsko-śląskiego. Portrety z naszej kolekcji zachowały się wraz z tablicami inskrypcyjnymi i herbowymi, co stanowi walor historyczny zbioru.
Portrety XVII–XIX wieku
Zbiór portretów liczy blisko 200 prac pochodzących z XVII-XIX wieku. Wchodzące w jego skład dzieła powstały przeważnie w lokalnych warsztatach malarskich, ale również wyszły spod pędzli artystów obcych. W kolekcji wyróżnić należy: portrety dworskie, szlacheckie, mieszczańskie i ziemiańskie. Wśród portretów dworskich uwagę zwraca najstarszy w zbiorach portret Fryderyka V, tzw. króla zimowego z I połowy XVII wieku. Ważną rolę w zbiorach pełnią portrety króla Stanisława Leszczyńskiego, m.in. wg Daniela Kleina oraz portrety jego żony Katarzyny z Opalińskich Leszczyńskiej i córki Marii, żony króla Francji Ludwika XV. Szczególnym przykładem sztuki portretowej jest dziecko. Cztery reprezentacyjne wizerunki synów księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego z II ćwierci XVIII wieku tworzą rzadko spotykany, jednolity zespół portretów dziecięcych.
Rzemiosło artystyczne i przedmioty codziennego użytku
Przyglądając się przedmiotom zgromadzonym w tej kolekcji możemy przenieść się w codzienny świat magnaterii, szlachty i mieszczan żyjących w XVII -XX wieku. Wśród różnorodnych obiektów znajdujemy wybitne dzieła rzemiosła artystycznego jak i wyroby rzemieślnicze lub fabryczne. Obrazują one poziom życia mieszkańców Leszna i najbliższych okolic.
Przedmioty metalowe
Kolekcja obejmuje wyroby złotnicze, naczynia z cyny oraz przedmioty wykonane z żelaza. Leszno w XVII i XVIII stuleciu było znanym ośrodkiem złotniczym a lokalni złotnicy mieli swój cech łącznie z malarzami. Wyrabiano naczynia stołowe, przedmioty liturgiczne oraz biżuterię. Obok złotników w Lesznie pracowali również konwisarze czyli wytwórcy naczyń z cyny. Zgromadzone talerze, kubki, misy powstały w Lesznie ale także we Wschowie czy na terenie Śląska. Eksponaty z żelaza to przede wszystkim ozdobne barokowe klamki oraz okucia do drzwi.
Ceramika
Kolekcja ceramiki obejmuje naczynia kamionkowe, fajansowe i porcelanowe. Jednym z najstarszych eksponatów jest XVII kamionkowy dzbanuszek pochodzący z Nadrenii, a wykopany w Lesznie przy ul. B. Chrobrego. Do największych skarbów należą osiemnastowieczne talerze z Miśni zdobione kwiatowym wzorem, naczynia z berlińskiej Królewskiej Manufaktury Porcelany oraz talerze z Kopenhagi. Naczynia fajansowe to miedzy innymi XIX-wieczne talerze z wytworni angielskich a wśród nich talerz z monogramem Macieja Mielżyńskiego z Pawłowic.
Meble
Najbardziej okazałym meblem jest, wykonana na Śląsku, szafa ubraniowa, pochodząca z XVIII wieku. Do mebli barokowych zalicza się także szafka kątna oraz liczne kufry i skrzynie. Wiele XIX-wiecznych mebli nawiązuje do stylistyki biedermeieru. Kanapy, krzesła, stoły swą formą zapraszają do wypoczynku.
Tekstylia
Zgromadzone tekstylia pochodzą z końca XIX i 1 połowy XX stulecia. To przede wszystkim bielizna pościelowa i stołowa oraz osobista. Eksponaty te, mimo utylitarnych funkcji jaką pełniły, są bogato zdobione. W zbiorze nie brak wykonanych na szydełku serwet. Dbałość o detale i elegancję każdego szczegółu codziennego życia widoczna jest na każdym z tych przedmiotów.
Przedmioty metalowe
Kolekcja obejmuje wyroby złotnicze, naczynia z cyny oraz przedmioty wykonane z żelaza. Leszno w XVII i XVIII stuleciu było znanym ośrodkiem złotniczym a lokalni złotnicy mieli swój cech łącznie z malarzami. Wyrabiano naczynia stołowe, przedmioty liturgiczne oraz biżuterię. Obok złotników w Lesznie pracowali również konwisarze czyli wytwórcy naczyń z cyny. Zgromadzone talerze, kubki, misy powstały w Lesznie ale także we Wschowie czy na terenie Śląska. Eksponaty z żelaza to przede wszystkim ozdobne barokowe klamki oraz okucia do drzwi.
Ceramika
Kolekcja ceramiki obejmuje naczynia kamionkowe, fajansowe i porcelanowe. Jednym z najstarszych eksponatów jest XVII kamionkowy dzbanuszek pochodzący z Nadrenii, a wykopany w Lesznie przy ul. B. Chrobrego. Do największych skarbów należą osiemnastowieczne talerze z Miśni zdobione kwiatowym wzorem, naczynia z berlińskiej Królewskiej Manufaktury Porcelany oraz talerze z Kopenhagi. Naczynia fajansowe to miedzy innymi XIX-wieczne talerze z wytworni angielskich a wśród nich talerz z monogramem Macieja Mielżyńskiego z Pawłowic.
Meble
Najbardziej okazałym meblem jest, wykonana na Śląsku, szafa ubraniowa, pochodząca z XVIII wieku. Do mebli barokowych zalicza się także szafka kątna oraz liczne kufry i skrzynie. Wiele XIX-wiecznych mebli nawiązuje do stylistyki biedermeieru. Kanapy, krzesła, stoły swą formą zapraszają do wypoczynku.
Tekstylia
Zgromadzone tekstylia pochodzą z końca XIX i 1 połowy XX stulecia. To przede wszystkim bielizna pościelowa i stołowa oraz osobista. Eksponaty te, mimo utylitarnych funkcji jaką pełniły, są bogato zdobione. W zbiorze nie brak wykonanych na szydełku serwet. Dbałość o detale i elegancję każdego szczegółu codziennego życia widoczna jest na każdym z tych przedmiotów.
Inne
Judaika
Zbiory judaików gromadzimy od 1993 roku. Na kolekcję składają się przedmioty kultu religijno-synagogalnego i domowego, malarstwo i grafika oraz pamiątki historyczne związane z dziejami społeczności żydowskiej w Wielkopolsce. Ich różnorodny charakter pozwala na prezentację bogatej kultury żydowskiej i promowanie żydowskiego dziedzictwa. W tym celu prowadzimy zajęcia edukacyjne i organizujemy spotkania poświęcone tej tematyce. Szczególną wartość posiadają zabytki związane z żydowskim rytuałem, w tym ozdoby na Torę (hebr. klej-kodesz), tkaniny synagogalne i elementy stroju obrzędowego. Podobną grupę muzealiów stanowią przedmioty związane z celebrowaniem świąt i rodzinnych uroczystości oraz codzienną praktyką religijną. Ich dopełnieniem są pamiątki, dokumenty i archiwalne fotografie ilustrujące życie Żydów w Lesznie i okolicznych miejscowościach. Kolekcja jest stale uzupełniana. Wybrane judaika prezentowane są na wystawie stałej „Na styku światów. Historia Leszna od XVI do XX wieku”.
Dziedzictwo protestanckie
Leszno przez ponad 300 lat było znaczącym ośrodkiem protestantyzmu: „stolicą” Jednoty Braci Czeskich i jednym z najważniejszych centrów luteranizmu i kalwinizmu w Wielkopolsce. Po wspólnotach tych pozostało interesujące dziedzictwo – jego fragment znajduje się w zbiorach leszczyńskiego muzeum.
Stare druki i druki do połowy XX wieku
W muzealnej bibliotece, obok zbioru wydawnictw niezbędnych w pracy merytorycznej, znajduje się ponad 400 starych druków. Wśród nich dominuje ewangelicka twórczość religijna luterańska i kalwińska. Stanowią ją edycje śpiewników i modlitewników, teksty polemiczne oraz rozprawy teologiczne.
Zbiory ikonograficzne
Muzeum posiada interesujący zbiór obiektów ikonograficznych będących ilustracją urbanistyki, życia dawnego Leszna i regionu.
Otwierają go graficzne panoramy Leszna – łącznie z najstarszą wedutą z połowy XVII wieku, oraz XVIII-wieczne widoki autorstwa Bernharda Friedricha Wernera. Ważny trzon zbiorów ikonograficznych stanowi kolekcja fotografii dokumentujących architekturę Leszna oraz życie codzienne. Zbiór reprezentują prace takich fotografów jak: Ottomar i Georg Anschützowie, Udo Mertensa, Wilhelma Juretzky’ego, Karla Feichtnera czy Tadeusza Semraua. W kolekcji znajdują się również zdjęcia z XIX wieku, z okresu międzywojennego oraz z czasów okupacji hitlerowskiej. Kolekcja liczy około 3580 obiektów. Uzupełniają one prace malarskie, których tematem jest dawne Leszno, zwłaszcza z okresu międzywojnia, udokumentowane pracami miejscowych artystów m.in. Wilhelma Ballarina, Romualda Bogaczyka czy Józefa Skorackiego.
Zbiory judaików gromadzimy od 1993 roku. Na kolekcję składają się przedmioty kultu religijno-synagogalnego i domowego, malarstwo i grafika oraz pamiątki historyczne związane z dziejami społeczności żydowskiej w Wielkopolsce. Ich różnorodny charakter pozwala na prezentację bogatej kultury żydowskiej i promowanie żydowskiego dziedzictwa. W tym celu prowadzimy zajęcia edukacyjne i organizujemy spotkania poświęcone tej tematyce. Szczególną wartość posiadają zabytki związane z żydowskim rytuałem, w tym ozdoby na Torę (hebr. klej-kodesz), tkaniny synagogalne i elementy stroju obrzędowego. Podobną grupę muzealiów stanowią przedmioty związane z celebrowaniem świąt i rodzinnych uroczystości oraz codzienną praktyką religijną. Ich dopełnieniem są pamiątki, dokumenty i archiwalne fotografie ilustrujące życie Żydów w Lesznie i okolicznych miejscowościach. Kolekcja jest stale uzupełniana. Wybrane judaika prezentowane są na wystawie stałej „Na styku światów. Historia Leszna od XVI do XX wieku”.
Dziedzictwo protestanckie
Leszno przez ponad 300 lat było znaczącym ośrodkiem protestantyzmu: „stolicą” Jednoty Braci Czeskich i jednym z najważniejszych centrów luteranizmu i kalwinizmu w Wielkopolsce. Po wspólnotach tych pozostało interesujące dziedzictwo – jego fragment znajduje się w zbiorach leszczyńskiego muzeum.
Stare druki i druki do połowy XX wieku
W muzealnej bibliotece, obok zbioru wydawnictw niezbędnych w pracy merytorycznej, znajduje się ponad 400 starych druków. Wśród nich dominuje ewangelicka twórczość religijna luterańska i kalwińska. Stanowią ją edycje śpiewników i modlitewników, teksty polemiczne oraz rozprawy teologiczne.
Zbiory ikonograficzne
Muzeum posiada interesujący zbiór obiektów ikonograficznych będących ilustracją urbanistyki, życia dawnego Leszna i regionu.
Otwierają go graficzne panoramy Leszna – łącznie z najstarszą wedutą z połowy XVII wieku, oraz XVIII-wieczne widoki autorstwa Bernharda Friedricha Wernera. Ważny trzon zbiorów ikonograficznych stanowi kolekcja fotografii dokumentujących architekturę Leszna oraz życie codzienne. Zbiór reprezentują prace takich fotografów jak: Ottomar i Georg Anschützowie, Udo Mertensa, Wilhelma Juretzky’ego, Karla Feichtnera czy Tadeusza Semraua. W kolekcji znajdują się również zdjęcia z XIX wieku, z okresu międzywojennego oraz z czasów okupacji hitlerowskiej. Kolekcja liczy około 3580 obiektów. Uzupełniają one prace malarskie, których tematem jest dawne Leszno, zwłaszcza z okresu międzywojnia, udokumentowane pracami miejscowych artystów m.in. Wilhelma Ballarina, Romualda Bogaczyka czy Józefa Skorackiego.
Kolekcje
12
zdjęcia
